Khi người dân tự bảo vệ di tích

Ali Hribish - một thành viên  nhóm tự bảo vệ Khải Hoàn môn Septimius Severus tại thành phố cổ  Leptis Magna, Libya đang nỗ lực hết mình bảo vệ di tích thời La Mã cổ đại khỏi các cuộc tấn công của các nhóm nổi loạn.

Là cựu nhân viên công ty điện lực, ở tuổi 50, ông đã trở thành cứu tinh của thành phố cổ Leptis Magna trước tình trạng cướp bóc và phá hoại hỗn loạn của Libya sau khi Tổng thống Moamer Kadhafi bị lật đổ năm 2011.

Mặc dù không có kiến thức về khảo cổ học, Hribish cũng đã tập hợp một nhóm các chiến binh để giữ gìn thành phố này, vốn là một di sản thế giới của UNESCO.

Một khán đài cổ ở Leptis Magna

“Trong khi những người khác thành lập các nhóm vũ trang để bảo vệ các ngân hàng và các tòa nhà công cộng, chúng tôi ngay lập tức nghĩ đến bảo vệ Leptis Magna”, anh Ashraf Mohammed, 33 tuổi, một trong những tay súng đầu tiên tham gia nhóm của Hribish nói. Theo anh, một ngân hàng có thể xây dựng lại nhưng di tích thì không.

Nhóm 20 người của Hribish trang bị vũ khí và thường xuyên tuần tra tại thành phố rộng 50ha với rất nhiều di tích cổ này. Họ kiểm tra các trường đua ngựa, nhà thờ và nhà hát ngoài trời từng thu hút 15.000 khán giả với tầm nhìn tuyệt vời ra Địa Trung Hải.

Hoàng đế La Mã Septimius Severus, người sinh ra ở Leptis Magna và cai trị Đế chế La Mã từ năm 193 đến 211 sau Công nguyên. Ông đã xây dựng quê nhà của mình thành một trong những thành phố đẹp nhất trong đế chế La Mã. Nơi đây có nhiều tượng đài lộng lẫy,  một nhà thờ rộng lớn cao hơn 30m và các phòng tắm hơi được xây dựng trong triều đại của Hadrian (76-138 sau CN). Hồ bơi ngoài trời vẫn còn nguyên vẹn cho đến ngày nay.

Các chiến binh thánh chiến của nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng phá hủy nhiều công trình cổ vô giá ở Syria và Iraq. IS vẫn còn hoạt động ở Libya mặc dù thành trì của chúng tại Sirte đã mất. Chúng cướp bóc và phá hoại không nương tay các di tích cổ.

Hribish nhớ lại đã quá “sửng sốt” khi IS tàn phá di tích cổ do UNESCO công nhận ở Palmyra, Syria. Nhưng ông nói rằng không giống như các di tích lịch sử khác của Libya, Leptis Magna may mắn cho tới nay được bảo vệ khá an toàn. “Chúng tôi sẽ không cho phép IS hay bất cứ ai chạm vào đó”, ông nói. Trong năm 2015, người đàn ông này đã phát hiện và tháo gỡ một quả bom nặng vài ký trong một quán cà phê gần Leptis Magna. Ông nghi ngờ đây là hành động của các chiến binh thánh chiến, trong một đất nước mà nhiều nhóm vũ trang đang tranh giành quyền lực.

Hribish tự hào cho biết thêm rằng ông cũng đã ngăn chặn thành công kế hoạch xây dựng một dãy cửa hàng không phép ngay tại thành phố này. Ông Hribish nói: “Lúc đầu, chúng tôi nghĩ rằng nhiệm vụ của chúng tôi chỉ là ngắn hạn. Chúng tôi mong đợi một nhà nước sẽ được hình thành để bảo vệ Leptis”. Nhưng cho đến nay, Libya vẫn gần như vô chính phủ khi chính phủ và các lực lượng dân quân vẫn tranh giành quyền lực. Hribish cho biết ông ủng hộ việc khôi phục chế độ quân chủ của Libya đã bị lật đổ trong cuộc đảo chính của Kadhafi năm 1969. “Chúng tôi sẽ tiếp tục với nhiệm vụ của chúng tôi cho đến khi một nhà nước thực sự được xây dựng”, Hribish nói. Nhưng đồng nghiệp của ông phàn nàn rằng họ đang bảo vệ các di tích với các phương tiện thô sơ nhất. Không có camera giám sát, không có hàng rào, thậm chí không bình chữa cháy. Cỏ cháy vào mùa hè thực sự là nỗi ám ảnh họ. May mà nhiều người dân cũng giúp họ chữa cháy. Đến mùa mưa lại lo di tích bị xói mòn.

Mai Ngân; Chủ nhật, 25/12/2016, 10:58 (GMT+7); Nguồn: SGGP Online